Wat is het?
Cirrose is een ziekte waarbij gezonde levercellen vervangen worden door bindweefsel, een soort van littekenweefsel. De lever wordt hobbelig en krimpt. Hierdoor kan zij haar functie niet goed meer vervullen. Mensen met levercirrose lopen een groter risico op leverkanker.
De lever is onze chemische fabriek:
- ze zorgt ervoor dat voedingsstoffen worden opgenomen uit het bloed en omgezet in bouwstoffen voor ons lichaam;
- ze maakt gal aan, nodig voor de vertering van vetten en alcohol;
- ze breekt giftige stoffen (zoals geneesmiddelen) af en verwijdert die uit het lichaam.
Om al deze functies te vervullen, stroomt er via een groot bloedvat, de poortader, vanuit de ingewanden 1,5 liter bloed per minuut door de lever. Bij cirrose wordt de doorbloeding gehinderd en verhoogt de bloeddruk in die poortader. Dit noemen we portale hypertensie.
Cirrose kan verschillende oorzaken hebben. De meest voorkomende zijn overmatig alcoholgebruik en stofwisselingsziekten zoals diabetes en overgewicht. Eerst ontstaat er vervetting van de lever, die nog omkeerbaar is. Maar eens de littekenfase is begonnen, is er geen genezing meer mogelijk. Daarnaast kunnen ook infecties zoals hepatitis en ziekten van het afweersysteem cirrose veroorzaken.
Hoe vaak komt het voor?
Levercirrose komt voor bij ongeveer 1 op 1 000 personen. De meest frequente oorzaken zijn overdreven alcoholmisbruik, hepatitis B en C en een vervette lever (zoals het geval kan zijn bij mensen met suikerziekte en/of obesitas).
Hoe kun je het herkennen?
Levercirrose blijft vaak gedurende lange tijd onopgemerkt. De voornaamste symptomen zijn rode verkleuring van de handpalmen, vorming van bloedvaatjes met een spinvormig patroon op de huid en borstvorming bij mannen. Later neemt het spierweefsel af, wat gepaard gaat met gewichtsverlies. Door een opstapeling van afbraakproducten ontstaat geelzucht (gele verkleuring van de huid en het oogbindvlies). De bloeddoorstroming wordt moeilijker, waardoor vocht in de buikholte (ascites) sijpelt. Er ontstaan spataders ter hoogte van de slokdarm, die ernstige bloedingen kunnen geven.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Een lichamelijk onderzoek alleen is niet voldoende om de diagnose te stellen. Eerst gebeuren een bloedonderzoek en een echografie van de buik. Wordt op basis daarvan cirrose vermoed, dan verwijst de arts je door naar de specialist (hepatoloog) voor een leverbiopsie. Onder lokale verdoving wordt dan met een lange naald een stukje weefsel weggenomen voor microscopisch onderzoek. Dat kan ook met een buisje langs een ader in de hals. Het onderzoek kan onterecht negatief zijn omdat er toevallig een stukje gezond weefsel is weggehaald. Het is de combinatie van alle resultaten die de diagnose zal bepalen.
Wat kun je zelf doen?
De meest voorkomende oorzaak van cirrose is vervetting van de lever door overmatig alcoholgebruik, overgewicht en ziekten als diabetes. Gelukkig is de aandoening, behalve in het eindstadium, omkeerbaar. Matig je alcoholgebruik of stop volledig. Bij overgewicht val je best af. Houd je in geval van diabetes goed aan je dieet.
Wat kan je arts doen?
Er bestaat geen enkele behandeling voor cirrose. Bij tekenen van portale hypertensie gebeurt een gastroscopie om slokdarmspataders op te sporen. Als die bloeden, kunnen ze worden dichtgebrand. Bij tekenen van overdruk zal de arts je bloeddrukverlagende middelen voorschrijven. Helpen deze behandelingen niet, dan kan een shuntoperatie worden uitgevoerd. Bij deze ingreep leidt men het bloed van de poortader om zodat het niet langer de verstopte lever moet passeren. Bij vocht in de buikholte worden vochtafdrijvers gebruikt. Ook zoutbeperking is aangewezen, tot maximum 2,5 g per dag. Helpt dit niet, dan trekt men het vocht regelmatig uit de buikholte met een punctienaald. Het probleem is dat met het vocht ook veel eiwitten verloren gaan. Die worden dan via infuus toegediend. Het laatste redmiddel is een levertransplantatie.
Meer weten?
www.uzleuven.be
www.liverdoc.nl
http://www.alcoholhulp.be/alcohol-leverstoornissen
Bronnen