Wat is het?
Cirrose is een leverziekte waarbij gezonde levercellen vervangen worden door bindweefsel, een soort van littekenweefsel. De lever krimpt hierdoor, wordt hobbelig en kan haar functie niet goed meer vervullen.
Oorzaken van levercirrose
Levercirrose ontstaat door een langdurige ontsteking van de lever. De meest voorkomende oorzaken hiervan zijn:
- langdurig overmatig alcoholgebruik;
- infecties zoals hepatitis B of C;
- stofwisselingsziektes zoals diabetes;
- overgewicht;
- immunologische leveraandoeningen zoals niet-bacteriële galwegontsteking of beschadiging van de kleine galwegen.
Leververvetting
Overmatige alcoholconsumptie, diabetes en overgewicht kunnen leververvetting of vetlever veroorzaken. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen alcoholische en niet-alcoholische vetlever. Leververvetting is omkeerbaar, maar kan leiden tot levercirrose als de oorzaak ervan niet wordt aangepakt. Levercirrose is niet omkeerbaar.
Gevolgen van levercirrose
Functievermindering van de lever
De lever is onze chemische fabriek:
- Ze zorgt ervoor dat voedingsstoffen worden opgenomen uit het bloed en omgezet in bouwstoffen voor ons lichaam.
- Ze maakt gal aan, dat nodig is voor de vertering van vetten en alcohol.
- Ze breekt giftige stoffen af, zoals geneesmiddelen, en verwijdert deze uit het lichaam.
Mensen met levercirrose ontwikkelen tekorten van belangrijke bouwstenen zoals eiwitten, en nemen minder voedingsstoffen op uit de voeding. Er treedt een ophoping van gal op en de verwerking van medicijnen door het lichaam verandert.
Andere gevolgen van levercirrose
- verhoogde bloeddruk in de poortader;
- Een groot bloedvat, de poortader, voorziet de lever van bloed afkomstig van de ingewanden.
- Bij levercirrose wordt deze doorbloeding gehinderd, waardoor vaak een verhoogde bloeddruk in de poortader ontstaat.
- spataders in slokdarm;
- Door de verhoogde druk in de poortader zoekt het bloed een uitweg naar andere bloedvaten.
- Zo kunnen er o.a. spataders in de slokdarm ontstaan. Deze kunnen levensgevaarlijke bloedingen veroorzaken.
- vochtopstapeling in de buik;
- O.a. door de verhoogde druk op de poortader komt er vocht in de buik terecht.
- verwardheid;
- Door een opstapeling van afvalstoffen in het bloed (ammoniak) kunnen mensen met levercirrose verward zijn.
- verstoorde nierfunctie;
- Personen met levercirrose kunnen nierfalen ontwikkelen.
- leverkanker.
- Personen met levercirrose hebben een verhoogde kans op leverkanker.
Hoe vaak komt het voor?
In België komt levercirrose voor bij ongeveer 8 per 1.000 inwoners.1
In meer dan de helft van de gevallen is overmatig alcoholgebruik de oorzaak. De tweede meest voorkomende oorzaak is hepatitis C.
Hoe kun je het herkennen?
Levercirrose blijft vaak lange tijd onopgemerkt. Pas bij gevorderde leverschade treden er klachten op. De voornaamste symptomen zijn:
- vermoeidheid;
- minder eetlust;
- jeuk;
- geelzucht (gele verkleuring van het oogwit en de huid);
- zwelling van de buik;
- rode verkleuring van de handpalmen;
- vorming van bloedvaatjes met een spinvormig patroon op de huid;
- borstvorming en impotentie bij mannen;
- opgezette aders op de buik;
- minder spierweefsel;
- gewichtsverlies.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
- Een lichamelijk onderzoek is niet voldoende om de diagnose te stellen. Je arts laat in elk geval een bloedonderzoek en een echografie van de buik uitvoeren.
- Als de arts op basis van deze onderzoeken levercirrose vermoedt, dan verwijst hij je door naar een specialist (hepatoloog) voor een leverbiopsie. Onder lokale verdoving wordt dan met een lange naald een stukje weefsel weggenomen voor microscopisch onderzoek.
- Om na te gaan of er spataders in de slokdarm zijn, zal de specialist met een cameraatje tot in de maag kijken (gastroscopie).
- Soms wordt een MRI- of CT-scan van de buik gemaakt of wordt de hardheid van de lever bepaald d.m.v. een elastografie.
De combinatie van alle resultaten bepaalt de diagnose.
Wat kun je zelf doen?
Leververvetting
De meest voorkomende oorzaak van levercirrose is vervetting van de lever door overmatig alcoholgebruik, overgewicht en aandoeningen als diabetes. Gelukkig is leververvetting, behalve in het eindstadium, omkeerbaar.
- Matig je alcoholgebruik of stop volledig.
- Probeer te vermageren als je overgewicht hebt.
- Houd je strikt aan je dieet als je lijdt aan diabetes.
Levercirrose
- Stop volledig met alcohol. Dit verbetert de prognose bij levercirrose, hoewel het risico op leverkanker blijft.
- Eet voldoende en evenwichtig, want levercirrose gaat gepaard met ondervoeding.
- Als je medicijnen wil gebruiken, bespreek dit dan telkens met je arts.
- Probeer dagelijks te bewegen.
- Probeer te stoppen met roken.
- Streef een gezond slaappatroon na.
Wat kan je arts doen?
Levercirrose valt helaas niet te genezen. De behandeling is erop gericht om het proces van levercirrose af te remmen, symptomen te bestrijden en complicaties te vermijden.
- Bij verhoogde bloeddruk in de poortader zal de arts je bloeddrukverlagende middelen voorschrijven.
- Als dit niet werkt en de verhoogde druk leidt tot complicaties, kan er een buisje geplaatst worden tussen de poortader en de aders die het bloed van de lever wegvoeren (TIPS). Op die manier vermindert de druk in de poortader.
- Als je spataders in de slokdarm hebt, kan hier een rubberbandje omheen geplaatst worden.
- Als je vocht in de buikholte hebt, zal de arts je vochtafdrijvers voorschrijven.
- Je mag ook slechts een beperkte hoeveelheid zout eten.
- Soms is het nodig om met een punctienaald vocht uit de buik te trekken.
- Bij verwardheid door een gestegen ammoniakgehalte kan er een laxatiemiddel worden toegediend om dit af te drijven.
- Het laatste redmiddel is een levertransplantatie. Dit kan overwogen worden in het eindstadium van levercirrose.
Meer weten?
Bronnen
1 Global Burden of Disease Database