Wat is het?
Ademhalen doen we vanzelf. We ademen zuurstof (O2) in en koolzuurgas (CO2) uit. De ademhaling past zich aan bij wat we doen, een rustige ademhaling in rust en tijdens de slaap en een snelle ademhaling bij inspanning. Op die manier is er steeds een evenwicht tussen O2 en CO2 in het bloed. Dit is nodig om een juiste zuurtegraad in het bloed te behouden.
Soms raakt je ademhaling van slag, vaak zonder dat je het zelf beseft. Je gaat vanzelf sneller en oppervlakkiger ademhalen. Hierdoor komt er niet alleen te veel O2 in, er gaat vooral te veel CO2 uit. Het gevolg is dat de zuurtegraad van je bloed verandert, en dat kan allerlei symptomen veroorzaken.
Hyperventilatie kan volledig normaal zijn, zoals op het einde van een zware inspanning. Een loper die na een felle eindspurt de eindmeet bereikt, hyperventileert. Het kan echter ook zowel een psychologische als een fysieke oorzaak hebben. Vaak ligt stress aan de basis. Je ademt dan zoals bij een zware inspanning, terwijl je helemaal geen inspanning doet. Ook long-, hart- en hersenaandoeningen kunnen hyperventilatie veroorzaken.
De term hyperventilatiesyndroom verwijst naar het geheel van symptomen die zich kunnen voordoen bij hyperventilatie met een psychische oorzaak. Hyperventilatie is meestal een chronische aandoening. In 10% van de gevallen treedt ze aanvalsgewijs op.
Hoe kun je het herkennen?
Bij hyperventilatie heb je een gevoel van ademnood. Vaak heb je dan een stekende pijn en een beklemmend gevoel links op de borstkas en is je hartslag snel. Veel mensen denken daarom dat ze een hartaanval krijgen. Duizeligheid, zweten, een gevoel van flauwvallen, zwakte, beven, onhandigheid, tintelingen in gezicht, handen en voeten, spierkrampen, maar ook concentratieproblemen, gevoelens van angst, paniek en depersonalisatie kunnen optreden.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Je arts zal je verschillende vragen stellen. Hij zal je ook lichamelijk onderzoeken. Indien hij een onderliggende lichamelijke aandoening vermoedt en bijkomende informatie nodig heeft, zal hij een bloedname en elektrocardiogram doen en je eventueel doorsturen voor een röntgenfoto van hart en longen.
Wat kun je zelf doen?
Hyperventilatie is absoluut niet gevaarlijk. Het is wel belangrijk dat je het herkent. Als het regelmatig terugkomt, kun je best bij jezelf nagaan of er een oorzaak voor is, zoals spanningen thuis, op school of op het werk. Het is ook goed om te weten in welke situaties de klachten optreden. Zo kun je ze voorkomen.
Er zijn enkele maatregelen die je kunt nemen om de angst- en spanningsklachten te voorkomen of te stoppen:
- Wanneer je een aanval hebt of voelt aankomen, probeer dan rustig te blijven ademen. Probeer je borstkas stil te houden en met je buik te ademen. Hou de handen op de buik. Bij iedere ademhaling voel je dan je buik op en neer gaan. Neem bijvoorbeeld 3 seconden om in te ademen en 3 om uit te ademen. Als dat niet zo best lukt, kan de kinesitherapeut je een correcte ademhaling aanleren.
- Soms helpt het om jezelf af te leiden. Bijvoorbeeld door bij een aanval oefeningen te gaan doen zoals kniebuigingen of door hardop te gaan lezen.
- Probeer te achterhalen waarom bepaalde situaties spanningen oproepen. Schrijf dat op en bespreek het eventueel met een arts of een psycholoog. Het kan zijn dat je je niet bewust bent van angst of spanningen, maar dat je wel last hebt van de verschijnselen.
- Soms helpt het om in een papieren of plastieken zak te ademen. Op die manier adem je de CO2 die je zelf uitademt terug in.
Wat kan je arts doen?
Als er een lichamelijke oorzaak is voor de hyperventilatie, zal je arts de oorzaak behandelen. Is er een psychologische oorzaak van de hyperventilatie, dan zal je arts je proberen gerust te stellen en de goedaardigheid ervan uit te leggen. Hyperventilatie zonder onderliggende lichamelijke oorzaak is niet gevaarlijk!
Zo nodig wordt diazepam, een kalmeermiddel dat ook spierontspannend werkt, in tabletvorm of als oplossing gegeven.
Soms wordt de hulp van een psycholoog ingeroepen.
Meer weten?
https://www.thuisarts.nl/hyperventilatie/ik-heb-last-van-hyperventilatie
www.fitinjehoofd.be
http://www.huisarts-dilsen.be/wp-content/uploads/2016/02/hyperventilatie.pdf
Bronnen